De ontwikkelingen om huidveroudering uit te stellen volgen elkaar snel op. Er komt steeds meer geld beschikbaar voor goed onderzoek naar het verouderingsproces. De instituten die als een van de eersten begonnen met onderzoek naar verouderingsprocessen plukken daar nu de vruchten van. Zo ook Eric Verdin, president en CEO van The Buck Institute for Research on Aging stelt: “Wat een paar jaar geleden nog sciencefiction was begint nu een realiteit te worden.” Er is nog heel veel onderzoek te doen op het gebied van Healthy Aging, maar dat we nu al interventies tot onze beschikking hebben die het mogelijk maken dat we langer in goede gezondheid leven, staat als een paal boven water.
Wat gebeurt er eigenlijk met je DNA in het verouderingsproces?
Met het ouder worden hebben we meer breuken in onze DNA strengen en zijn de telomeren aan het einde van onze chromosomen korter. De telomeren beschermen het DNA en wanneer deze te kort zijn geworden, zijn celdood of een grotere kans op mutaties in het DNA de gevolgen. Daniel Yarosh, voormalig technisch adviseur voor cosmeticamerken en expert op het gebied van de wetenschap achter huidverbetering zegt: “Huidveroudering reflecteert de opeenstapeling van schade aan het DNA van zowel oorzaken van binnenuit als van buiten af.’ Deze schade wordt bijvoorbeeld veroorzaakt door de zon en milieuvervuiling als factoren van buiten af en bijvoorbeeld door ongezonde voeding en roken van binnenuit. Veel van ons denken vooral aan de calorieën wanneer we nadenken over gezond of ongezond eten. Maar de stoffen, die in voeding te vinden zijn, spelen een hele belangrijke rol bij het DNA. Ze beschadigen het DNA of ze beschermen en repareren het. DNA schade is een van de belangrijkste factoren in het verouderingsproces. Maar wat zijn dan de gevolgen van deze schade?
Onvermogen
DNA schade verstoort het correct lezen en dupliceren van het DNA in de cel. Dit leidt tot verlies van celfunctie en het versnelt celdood.* Het lezen van het DNA is nodig om allerlei processen in het lichaam aan te sturen. Is het niet meer mogelijk om het DNA correct te lezen door DNA schade dan heeft dat gevolgen voor processen in het lichaam als weefsel reparatie en vernieuwing. We hebben het vermogen om zelf het DNA weer te repareren, maar dit systeem kan overbelast raken en met het ouder worden werkt het minder goed.
Hayflick-limiet
Cellen kunnen zich niet eindeloos delen. Wanneer ze dat wel kunnen is dat geen goed nieuws. De Hayflick-limiet bepaalt dat een cel zich tussen de 40 en 60 keer kan delen. Bij iedere deling worden de telomeren aan het einde van de chromosomen een klein stukje korter. Wanneer ze een bepaalde lengte hebben bereikt, kunnen cellen zich niet meer verder delen en volgt er celdood in een gezonde situatie. Dit mechanisme zorgt er onder andere voor dat er minder kans is op het ontstaan van DNA mutaties en tumoren. Maar we willen natuurlijk wel dat de tijd die de cel beschikbaar heeft zo lang mogelijk is en ook optimaal wordt gebruikt. Wanneer er voortijdig DNA schade ontstaat, kan het DNA in de celkern niet goed meer worden gelezen en gedupliceerd worden. Dit heeft een versneld verouderingsproces als gevolg. Ook korte telomeren leiden tot een versnelling van huidveroudering.
Nutrigenomica
Een andere rol die het DNA in het verouderingsproces speelt is het activeren en deactiveren van bepaalde ziekmakende of gezonde genen. Dr. Dean Ornish heeft in onderzoek laten zien dat mensen die een gezonde lifestyle aanhouden hun gezonde genen activeren en hun ongezonde genen deactiveren**. Onderzoek naar dit gebied van kennis heet nutrigenomica en staat erg in de belangstelling. Dit betekent namelijk dat het mogelijk is om bepaalde ongunstige genen die iemand heeft meegekregen van de ouders te deactiveren met een gezonde lifestyle.
Micronutriënten
Een heel belangrijke factor in de gezondheid van ons DNA zijn de micronutriënten. Een gebrek aan micronutriënten dragen namelijk bij aan:
- een onvermogen om DNA te beschermen en te repareren
- onvermogen om DNA te activeren en te deactiveren
- bepaalde enzymprocessen in de cel kunnen hierdoor niet of niet goed plaatsvinden zodat weefsel niet goed hersteld kan worden (denk collageen/rimpels).
- Een gebrek in de vitaminen/mineralen B12, foliumzuur, b6, niacine, vitamine C, vitamine E, ijzer en zink lijkt DNA schade te geven vergelijkbaar met DNA schade veroorzaakt door straling. ***
Telomeren, junkfood en breuken in DNA
Ook suiker blijkt hier weer een boosdoener. Een voedingspatroon waar veel suiker en lege koolhydraten in zitten, geeft breuken in de DNA strengen****. Maar ook verkort de junkfood lifestyle de telomeren aan het einde van de chromosomen. In ons DNA bevindt zich een gen om telomerase aan te maken. Telomerase is een enzym dat de telomeren weer langer maakt. Dr. Dean Ornish heeft met zijn onderzoek ontdekt dat in drie maanden tijd telomerase geactiveerd kan worden met een gezonde lifestyle*****. Door beweging, stress reductie en gezonde voeding werd de hoeveelheid telomerase verhoogd en werden de telomeren verlengd.
Recent onderzoek
Alhoewel er nog veel te ontdekken is op dit gebied zijn er heel veel natuurlijke stoffen in onze voeding en antioxidanten die een beschermende werking laten zien voor het DNA. ****** Voedingsmiddelen als groene thee, citroen, spruitjes, broccoli, vette vis en bessen tonen veel belovende effecten. Voeding met ontstekingsremmende effecten (veel verse en onbewerkte producten) en voeding met een matig gehalte aan natuurlijke suikers en koolhydraten dragen bij aan gezond DNA. Waar suiker en junkfood juist beschadigingen geeft. Vergeet ook beweging, meditatie en stress reductie niet. Een holistische aanpak is het meest effectief voor lange telomeren.
De toekomst: gepersonaliseerd voedingsadvies
Een nieuw veld van onderzoek is het testen en kijken naar de individuele genen en afwijkingen binnen de genen die laten zien of je bijvoorbeeld wel of geen grote hoeveelheden vet in je voeding kunt verdragen, die laten zien of je misschien meer nodig hebt van bepaalde vitaminen dan andere mensen. Of je een gevoeligheid hebt voor cafeïne of voor een ziekte als alzheimer. In de toekomst zal voedingsadvies meer gebaseerd worden op je genenpakket en veel persoonlijker worden. Alhoewel we allemaal baat hebben bij een grotendeels plantaardige voeding met zo min mogelijk bewerking en zo weinig mogelijk toevoegingen, zijn er individuele verschillen in bijvoorbeeld hoeveelheden vet, zout en koolhydraten die we kunnen verwerken.
Genen
Wat kunnen we doen voor onze genen? Bovenaan staat beweging. Van een normale hoeveelheid beweging is onomstotelijk vastgesteld dat het het verouderingsproces vertraagt, weefselherstel bevordert en genen positief activeert*******. Op de tweede plaats staat voeding. Met onze lifestyle hebben we veel invloed op de gezondheid van het DNA. Zoals gezegd wijst onderzoek steeds meer naar een holistische aanpak. Dr. Dean Ornish herhaalt dat een combinatie van lifestyle factoren zoals meditatie, beweging, stress vermindering en voeding het beste resultaat laat zien.***** In zijn programma’s werd zichtbaar dat de mensen die het programma het nauwkeurigst volgden , het meest positieve effect realiseerden en de langste telomeren hadden. Een mooie motivatie om wat tijd in te plannen voor een ontspannende wandeling en voor een gezonde maaltijd.
Bronnen
*Yarosh, Daniel. (2017). DNA Damage and Repair in Skin Aging. 10.1007/978-3-662-47398-6_31.
https://www.researchgate.net/publication/311998277_DNA_Damage_and_Repair_in_Skin_Aging
* https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/7031747
*** https://www.physiology.org/doi/10.1152/physiolgenomics.00107.2003
****https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC423344/
*****https://www.ornish.com/wp-content/uploads/telomerase-benefits-healthy-living1.pdf?x50692
******https://nutritionfacts.org/video/fruits-vegetables-boost-dna-repair/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3077767/
*******https://www.foundmyfitness.com/episodes/eric-verdin
Wat een duidelijk en herder artikel. Heel inspirerend. Dank je wel